Η βασιλόπιτα αποτελεί το σύμβολο της πρωτοχρονιάς για τους χριστιανικούς λαούς και συνδέεται με την εορτή του Αγίου Βασιλείου απ’ όπου πήρε και το όνομα της. Πως όμως ξεκίνησε αυτό το έθιμο και γιατί βάζουμε μέσα της φλουρί;
Κατά την ορθόδοξη θρησκευτική παράδοση το έθιμο της βασιλόπιτας έχεις τις ρίζες του από την εποχή που ο Μέγας Βασίλειος ήταν δεσπότης στην Καισαρεία της Καππαδοκίας. Κάποια μέρα ένας στρατηγός - τύραννος της περιοχής που τελούσε ως έπαρχος της Καππαδοκίας πρόσταξε να δοθούν όλα τα τιμαλφή των κατοίκων ως φόρος αλλιώς θα πολιορκούσε την πόλη για να την κατακτήσει και να την λεηλατήσει. Συγκεντρώθηκαν όλα τα χρυσαφικά και ο Μέγα Βασίλειος άρχισε να προσεύχεται στον Θεό για να σωθεί η πόλη.
Όταν ήρθε ή ώρα να παραδοθούν τα τιμαλφή της πόλης ο έπαρχος άλλαξε γνώμη ή κατ’ άλλους υπήρξε παρέμβαση του Αγίου Μερκουρίου με στρατιά αγγέλων εναντίον του στρατού του επάρχου. Τότε ο Μέγα Βασίλειος βρέθηκε σε δύσκολη θέση, γιατί θα έπρεπε να επιστρέψει τα χρυσά χωρίς όμως να γνωρίζει σε ποιον ανήκει τι. Τότε με φώτιση του θεού ζυμώθηκαν ψωμάκια και όπου μέσα έβαλαν τα χρυσαφικά και μοιράστηκαν ως ευλογία στους κατοίκους.
Το έθιμο της βασιλόπιτας συμβολίζει την κίνηση αυτή του Μεγάλου Βασιλείου, που επαναλαμβάνουμε κάθε χρόνο την ημέρα της γιορτής του την 1η Ιανουαρίου.
Κατά τους ιστορικούς το έθιμο αυτό προέρχεται από εκείνο το τελούμενο στην αρχαία εορτή των “Κρονίων” και αργότερα των ρωμαϊκών “Σατουρναλίων” που πέρασε στους Φράγκους, οι οποίοι τοποθετούσαν νόμισμα μέσα στη πίτα και ανακήρυσσαν «Βασιλιά της βραδιάς» αυτόν που το έβρισκε. Κατά άλλο έθιμο, αντί νομίσματος, έβαζαν φασόλι και αυτόν που το έβρισκε τον αποκαλούσαν "φασουλοβασιλιά".