Όλοι γνωρίζουμε την κέτσαπ. Το όνομα της μας φέρνει στο μυαλό τηγανητές πατάτες, μπέργκερ ακόμα και πίτες γύρο, ανάλογα με τις γευστικές προτιμήσεις του καθένα να συνοδεύονται από την κόκκινη λαχταριστή σάλτσα τομάτας. Από που όμως προήλθε η ονομασία της;

Προσπαθώντας να δημιουργήσετε μία γρήγορη απάντηση με την φαντασία σας στο ερώτημα της ονομασίας της, πιθανόν σκέφτεστε ότι είναι ένας Αμερικανός όρος που έχουμε έρθει να υιοθετήσουμε σε όλο τον κόσμο για να ονομάσουμε την έτοιμη σάλτσα τομάτας. Δικαιολογημένα άλλωστε αφού σύμφωνα με την Heinz, την μεγαλύτερη παραγωγό έτοιμων σως στον κόσμο, πάνω από 650 εκατομμύρια μπουκάλια της ποικιλίας κέτσαπ πωλούνται σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο σε περισσότερες από 140 χώρες. 

Το όνομα της όμως έχει στην πραγματικότητα μια πιο εκπληκτική και μακρινή ιστορία…

Η λέξη κέτσαπ προέρχεται στην πραγματικότητα από την κινεζική λέξη kê-tsiap της Hokkien, μια επαρχία της Κίνας στα νοτιοανατολικά της χώρας, η οποία αποτελεί το όνομα μιας σάλτσας από ψάρια που έχουν υποστεί ζύμωση, κοινώς αντζούγιες, ένα είδος σάλτσας ψαριού δηλαδή.

Προφανώς Βρετανοί ναύτες και έμποροι ήρθαν για πρώτη φορά σε επαφή με αυτή την σάλτσα στην Νοτιοανατολική Ασία το 1600. Πιστεύεται ότι οι Βρετανοί προσπάθησαν να αναδημιουργήσουν τη σάλτσα στα τέλη του 17ου και του 18ου αιώνα, καθώς υπάρχουν αναφορές στις Ανατολικές Ινδίες σε μια συνταγή που δημοσιεύτηκε από τον Richard Bradley το 1732 που ονομάζεται “Πάστα Κέτσαπ”.

Όμως αυτή η έκδοση του κέτσαπ δεν θα ήταν παρόμοια με τη γλυκιά, λαμπερή σάλτσα που αγαπάμε σήμερα, αφού για την δημιουργία της απαιτούσε τη χρήση μανιταριών, καρυδιών, στρειδιών και γαύρων σε μια προσπάθεια αναπαραγωγής των γευστικών γεύσεων ψαριού. Αυτού του είδους κέτσαπ είχαν λεπτή σύσταση και προστίθενται κυρίως σε σούπες, σάλτσες, κρέας και ψάρι.

Μόνο το 1812 ξεκίνησε η πρώτη αναφορά σε ντομάτες στη συνταγή κέτσαπ. Η πρώτη γνωστή συνταγή για κέτσαπ ντομάτας θεωρείται ότι γράφτηκε από τον James Mease, μελετητή κηπευτικών και επιστήμονα. Μάλιστα αναφέρετε στις ντομάτες ως "μήλα της αγάπης". Στη συνταγή του χρησιμοποιεί πολτό ντομάτας, μπαχαρικά και μπράντυ.

Η ιδέα του Ketchup ήταν ότι θα μπορούσε να διατηρηθεί για ένα χρόνο, αφού εκείνη την εποχή όλοι οι παραγωγοί προσπαθούσαν να διατηρήσουν τα προϊόντα τους για την κάλυψη των αναγκών των μη παραγωγικών μηνών, αλλά η διατήρηση της σάλτσας εξακολουθούσε να αποτελεί μια δύσκολη επιχείρηση εκείνη την εποχή.

Οι πρώτες εκδόσεις κέτσαπ περιείχαν επιβλαβή επίπεδα συντηρητικών όπως λιθανθρακόπισσα, η οποία προστέθηκε για να δώσει το κέτσαπ στο κόκκινο χρώμα.

Ένας Αμερικανός γιατρός, ο Harvey Washington Wiley, είχε ιδιαίτερη αντιπαράθεση για τη χρήση βενζοϊκών στην κέτσαπ προς το τέλος του 19ου αιώνα και επέμεινε ότι δεν χρειαζόταν να χρησιμοποιούνται συντηρητικά εάν τα συστατικά ήταν αρκετά υψηλής ποιότητας.

Συνεργάστηκε με έναν άνθρωπο που ονομάστηκε Henry J. Heinz στο Πίτσμπουργκ και άρχισε να παράγει την Heinz ketchup, μια σάλτσα χωρίς συντηρητικά που χρησιμοποιούσε ώριμες ντομάτες και πολύ περισσότερο ξύδι που κυριάρχησε στην αγορά από τότε.